Барқарор ривожланиш мақсадларига эришиш учун Марказий Осиё давлатлари ва Корея Республикаси ўртасида иқлим ўзгариши оқибатларини юмшатиш бўйича ҳамкорлик форумида Самарқанд вилояти Каттақўрғон шаҳар ҳокими, Сенатор Гавҳар Алимованинг маърузаси
Ассалому алайкум азиз дўстлар, азиз ҳамкасблар!
Меҳмондўст Туркманистон заминида сиз билан учрашганимдан жуда хурсандман.
Бу ерга илк бор ташриф буюриб, қардош давлатимиз йилдан-йилга жадал ривожланиб бораётганига яна бир бор амин бўлдим.
Иқлим ўзгариши каби дунё учун глобал таҳдидга бағишланган халқаро форумда иштирок этар эканмиз, форум иштирокчиларининг фикр-мулоҳазаларини тингладик ва ўз навбатида қуйидаги долзарб масалаларга эътиборингизни қаратмоқчиман
Инсоният олдида турган энг жиддий муаммолардан бири иқлим ўзгаришини Халқаро ҳамжамият тан олади.
Мутахассисларнинг прогнозларига кўра, Марказий Осиё минтақаси глобал исиш таъсиридан энг заиф бўлиб қолади.
Маълумки, иқлим ўзгариши билан боғлиқ кучайиб бораётган глобал таҳдидларга ҳар томонлама жавоб бериш учун Ўзбекистон бошқа кўплаб давлатлар қаторида Париж келишувини қабул қилди. Шу нуқтаи назардан, саноатлаштиришнинг жадаллашуви, аҳоли сонининг сезиларли ўсиши ва ресурсларга иқтисодий эҳтиёжнинг ортиб бориши “яшил иқтисодиёт” тамойилларини ишлаб чиқишни нафақат мамлакатимиз, балки бутун минтақанинг барқарор ривожланиши учун муҳим аҳамият касб этмоқда.
Анъанавий ривожланиш моделининг беқарорлиги бизни иқтисодий трансформатсиянинг янги контсептсиясини излашга мажбур қилади.
Иқтисодий ўсишнинг анъанавий моделидан “яшил иқтисодиёт”га ўтиш нафақат алоҳида миллий иқтисодиётлар, балки бутун сайёра барқарорлигини белгиловчи глобал тендентсиядир.
“Яшил ўсиш” кўплаб мамлакатларнинг мақсади ва глобал экологик муаммоларни ҳал этишнинг муҳим воситасидир.
Эслатиб ўтамиз, Президент Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан 2019-йилда Ўзбекистон МДҲ давлатлари орасида биринчи бўлиб Глобал яшил ўсиш институтига аъзо бўлди
Ўзбекистон Париж келишуви бўйича ўз мажбуриятларини мунтазам бажариб, 2030-йилга бориб иссиқхона газлари чиқиндиларини 35 фоизга қисқартиради.
Ўзбекистонда “яшил иқтисодиёт”ни ривожлантириш бўйича қатор чора-тадбирлар амалга оширилаётгани эътироф этилган. Хусусан, Париж битимини ратификатсия қилиш, янги қонунларни қабул қилиш:
- "Қайта тикланадиган энергия манбалари тўғрисида",
- "Экологик аудит тўғрисида",
- “Ичимлик суви таъминоти ва оқава сувларни оқизиш тўғрисида”
- "Гидрометеорологик фаолият тўғрисида",
- “Тупроқларни муҳофаза қилиш ва унумдорлигини ошириш тўғрисида”
- "Иссиқхона газлари чиқиндиларини чеклаш тўғрисида"
-шунингдек, Ўзбекистон Республикасининг янги таҳрирдаги “Ўрмон тўғрисида”, “Экологик экспертиза тўғрисида”, “Чиқиндилар тўғрисида”ги қонунлари ушбу соҳани ривожлантиришнинг ҳуқуқий асосларини яратади;
- Ўзбекистон Республикасининг экология ва сув кодекси лойиҳалари ҳам ишлаб чиқилди.
Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикасининг
2030-йилгача атроф-муҳитни муҳофаза қилиш консепсияси ва Ўзбекистоннинг ўтиш стратегиясини тасдиқлаш.
2019-2030 йилларга мўлжалланган “яшил иқтисодиёт”га йўналтирилгани бу борадаги амалий чора-тадбирларни тизимли равишда амалга ошириш имконини бермоқда.
Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан ҳар йили
200 миллион туп дарахт экишга қаратилган “Яшил макон” лойиҳаси амалга оширилмоқда.
Сўнгги йилларда мамлакатларимизда қуёш, шамол ва гидроенергетика фаол ривожланмоқда, иссиқлик станциялари ва тармоқлари такомиллаштирилмоқда, водороднинг “яшил” лойиҳалари илгари сурилмоқда.
2030-йилга бориб Ўзбекистонда қайта тикланувчи энергия манбаларининг электр энергияси ишлаб чиқаришдаги улуши 40 фоизга етказилади, ҳозирда унинг улуши 15 фоизни ташкил этади.
Мамлакатимизда аҳоли турмуш даражасини ошириш, фуқароларнинг долзарб муаммоларини ҳал этиш, ижтимоий инфратузилмани яхшилаш ва ҳудудларни ривожлантиришга қаратилган “Ақлли шаҳарлар” ва “Ақлли” қишлоқ хўжалиги технологиялари консепсияси жорий этилмоқда. Хорижий мамлакатлар, хусусан, Корея Республикасининг бой тажрибасидан фойдаланиш миллий мақсадларга самарали эришиш имконини яратмоқда.
Шу нуқтаи назардан қараганда, бугунги кунда биз Кореяни миллий барқарор ривожланиш мақсадларига эришишдаги муҳим ҳамкорлардан бири деб биламиз.
Маълумки, “яшил” истеъмол маданияти масъулиятли хулқ-атворни, табиий ресурслардан оқилона фойдаланишни ҳамда “яшил иқтисодиёт”ни ривожлантириш мақсадида ишлаб чиқариш ва истеъмол маданиятини ривожлантиришни қамраб олади. Бу хислатларни инсонга ёшлигидан сингдириш яхши натижа беради. Шу боис экологик таълим соҳасидаги ҳамкорлик масалалари ҳам кенг муҳокама мавзусига айланиши керак. Ёшлар ва хотин-қизларни “яшил иқтисодиёт” қуришга кенг жалб этиш бўйича махсус дастурларнинг амалга оширилиши экологик маданият даражасини юксалтиришга хизмат қилади.
Самарқанднинг иккинчи шаҳри бўлмиш Каттақўрғон шаҳри ҳокими лавозимида бешинчи йил ишлаяпман. Шу беш йил давомида “Яшил макон” дастурини амалга ошириш мақсадида шаҳарни ободонлаштириш бўйича кўплаб ишларни амалга оширдик.
Ҳаммамизга маълумки, ҳар бир халқнинг ўз тарихи, урф-одатлари, маданияти бор. Азал-азалдан меҳнаткаш халқимиз фарзанд дунёга келгандаёқ дарахт экиб, келажакда бу дарахт мева беришини ният қилади.
Бизда “Яхшидан боғ,ёмондан доғ қолади”, “Дарахт кесилса, ўнта янги дарахт экинг” деган нақилар бор. “Яшил макон” умуммиллий лойиҳасини амалга оширишда ҳар йили куз ва баҳор фаслларида кўчат экиш оммавий ҳаракатга айланди.
Ҳар йили куз ва баҳор фаслларида шаҳарда мингдан ортиқ ёш дарахт ва бута кўчатлари экилиб, “яшил ҳудудлар”ни кўпайтириш, “яшил боғлар” яратиш борасида салмоқли ишлар амалга оширилмоқда.
Шунингдек, “5 минг қадам”, “Тоза шаҳар”, “Соғлом овқатланиш”, “Автомобилсиз кун”, спорт тадбирлари ва акцияларини ўтказиш аҳоли саломатлигини мустаҳкамлаш ва сайёрамизни ифлосланишдан ҳимоя қилишга хизмат қилади.
Хулоса ўрнига, давлатимиз раҳбарининг 2021 йилда Корея Республикасида бўлиб ўтган “Яшил ўсиш ва глобал мақсадлар ҳамкорлиги – 2030” мавзусидаги иккинчи халқаро саммитидаги нутқидан иқтибос келтиришимиз мумкин.
“Табиат бизга юбораётган сигналига бефарқ қолмаслигимиз керак. Афсуски, иқлим ўзгариши ёмонлашишда давом этмоқда. Мақсадларга эришиш учун бугун ҳеч ким шубҳа қилмайди. Яшил ривожланиш соҳасида мамлакатларнинг ҳаракатлари фаолроқ ва самаралироқ бўлиши керак. Бошқа чорамиз йўқ”
Шу муносабат билан Марказий Осиё давлатлари ва Корея ўртасидаги ҳамкорлик яшил иқтисодиётни таъминлаш бўйича халқаро ҳамкорликни такомиллаштириш, давлат-хусусий шериклик асосида инновацион яшил инвестицияларни рағбатлантириш, экологик тоза технологияларни иқтисодиётга тўлиқ жорий этишга қаратилган.
Эътиборингиз учун миннатдорчилик билдираман ва ушбу форум сайёрамизни асраш ва ҳимоя қилиш борасидаги дўстона муносабатларимиз ва умумий мақсадларимизни мустаҳкамлашга ёрдам беради деб умид қиламиз.